Polecenia powłoki systemu Linux

Przegląd podstawowych poleceń powłoki systemu Linux.

Uzyskanie pomocy systemowej

Polecenia	Opis poleceń	Przykład użycia
man	Wyświetlenie systemowy podręcznik pomocy	[root@fc9]# man kill
info	Wyświetla podręcznik GNU	[root@fc9]# info ls
help	Wyświetla wszystkie polecenia w Linuxie	[root@fc9]# ls -help

Znaki globalne

Polecenia	Opis poleceń	Przykład użycia
*	Reprezentuje 0 lub więcej znaków	*.txt
?	Reprezentuje 1 znak	?[0-9][a-d]
[abcde]	Reprezentuje 1 z wymienionych znaków	[345][!fgh]
[a-e]	Reprezentuje 1 znak z wymienionego przedziału	[0-9][a-d]
[!abcde]	Reprezentuje dowolny nie wymieniony znak	[345][!fgh]
[!a-e]	Reprezentuje dowolny znak nienależący do przedziału	[!0-9][a-d]
{ala,kot,mysz}	Reprezentuje dowolny z wymienionych ciągów	{plik,file}*.bat

Zarządzanie plikami i katalogami

Polecenia	Opis poleceń	Przykład użycia
mkdir	Tworzy katalog	[root@fc9]# mkdir uczen
rmdir	Usuwa pusty katalog	[root@fc9]# rmdir /uczen
cp	Kopiuje pliki	[root@fc9]# cp /home/uczen1/plik.txt /home/uczen2/
mv	Przenosi pliki	[root@fc9]# mv /home/uczen1/plik.txt /home/uczen2/
rm	Usuwa pliki	[root@fc9]# rm stare.txt
cd	Zmienia aktualny katalog roboczy	[root@fc9]# cd /
pwd	Wyświetla ścieżkę dostępu do aktualnego katalogu roboczego	[root@fc9]# pwd -l
ls	Listuje pliki z katalogu	[root@fc9]# ls -la
find	Wyszukuje	[root@fc9]# find /muzyka -name uczen
touch	Tworzy plik tekstowy	[root@fc9]# touch plik.txt
ln	Tworzy nowe dowiązanie do pliku	[root@fc9]# ln -s link
rename	Umożliwia zmianę nazwy pliku	[root@fc9]# rename ‘s/iplik.txt/i_plik.txt/g’
cat	Wyświetla na ekranie zawartość pliku tekstowego	[root@fc9]# cat /etc/passwd | less
chown	Zmiana właściciela grupy/pliku	[root@fc9]# chown uczen:uczen /home/uczen/prawa.txt
chmod	Zmienia prawa dostępu do pliku u – Identyfikator właściciela g – Identyfikator grupy o – Identyfikator pozostałych a – Identyfikator wszystkich r – Prawo do odczytu w – Prawo do zapisu x – Prawo do uruchomienia – – Brak praw dostępu / Plik d – Katalog l – Link do pliku 0 – Brak praw 1 – Prawo do uruchomienia 2 – Prawo do zapisu 3 – Prawo do zapisu i wykonania 4 – Prawo do odczytu 5 – Prawo do odczytu i uruchomienia 6 – Prawo do odczytu i zapisu 7 – Prawo do odczytu, zapisu i uruchomienia	[root@fc9]# chmod ugo+w plik.txt [root@fc9]# chmod 750 plik.txt
/	Katalog główny	[root@fc9]# cd /
.	Katalog bieżący	[root@fc9]# cd ~
~	Katalog domowy użytkownika	[root@fc9]# ./plik.txt
..	Katalog bezpośrednio nadrzędny	[root@fc9]# ..

Przekierowanie strumienia danych

Polecenia	Opis poleceń	Przykłady użycia
stdin	Standardowe wejście, z którego proces pobiera dane (klawiatura)
stdout	Standardowe wyjście, do którego jest wysyłany wynik działania procesu (ekran)
stderr	Standardowe wyjście błędów, gdzie trafiają wszystkie komunikaty o błędach (ekran)
<	Umożliwia przekierowanie zawartości pliku do standardowego wyjścia	[root@fc9]# more < plik
>	Umożliwia przekierowanie strumienia danych ze standardowego wyjścia do pliku; jeżeli plik istnieje, to jego poprzednia zawartość zostanie skasowana	[root@fc9]# ls > plik
>>	Umożliwia przekierowanie strumienia danych ze standardowego wyjścia do pliku; jeżeli plik istnieje, to nowe dane zostają dopisane na końcu pliku	[root@fc9]# ls >> plik

Protokowanie strumienia danych

Polecenia	Opis poleceń	Przykłady użycia
|	Pozwala na łączenie wyjścia jednego polecenia z wejściem innego	[root@fc9]# ls -la | more
more	Pozwala przeglądać tekst strona po stronie, jeden ekran naraz, przewijanie stron możliwe tylko ‘do przodu’	[root@fc9]# ls -la | more
less	Pozwala przeglądać tekst strona po stronie, przewijanie stron możliwe w obu kierunkach	[root@fc9]# ls -la | less
cat	Wyświetla na ekranie zawartość pliku tekstowego	[root@fc9]# cat /etc/passwd | less
grep	Przeszukuje wskazany strumień danych, szukając linii zawierających ciąg znaków pasujących do podanego wzorca	[root@fc9]# cat /etc/passwd | grep uczen
wc	Wypisuje liczbę bajtów, słów lub linii w plikach	[root@fc9]# ls -la | wc -l
sort	Sortuje, zlepia lub porównuje wszystkie linie z podanych plików	[root@fc9]# cat /etc/passwd | sort
tee	Rozgałęzienie strumienia. Pobiera dane ze strumienia wejściowego i tworzy dwa strumienia wyjściowe – jeden podłączony do standardowego wyjścia, a drugi do wskazanego pliku	[root@fc9]# cat /etc/passwd | sort | tee konta_alfabetycznie

Archiwizacja zbiorów

Polecenia	Opis poleceń	Przykład użycia
tar	Tworzy nieskompresowane archiwum, domyślnie rekurencyjne (z podkatalogami) umieszczając w nim wszystko, co znajduje się we wskazanym katalogu c – Tworzenie archiwum f – Podczas przetwarzania archiwum wyświetlane będą nazwy zbiorów v – Użycie wskazanego pliku jako archiwum x – Wyodrębnienie zbiorów z archiwum	[root@fc9]# tar -cvf arch.tar plik1.txt plik2.txt plik3.txt

Kompresja zbiorów

Polecenia	Opis poleceń	Przykłady użycia
gzip	Kompresja pliku	[root@fc9]# gzip arch.tar
gunzip	Dekompresja pliku	[root@fc9]# gunzip arch.tar.gz

Praca kontrolna z Systemów Operacyjnych w ramach zajęć prowadzonych przez p. Marka Szablowskiego.

Bibliografia

1. Pytel K., Osetek S., Systemy operacyjne i sieci komputerowe. C. 2, Wyd. 4, Warszawa : WSiP, 2011